ابودلامه زند بن جونابودُلامه زند بن جون اسدی کوفی اشجعی (م ۱۶۱ هـ)، از قبیله بنی‌اسد و فردی ادیب، شاعر، سخنور و بذله‌گو و ندیم عبدالله سفّاح، منصور عباسی و مهدی عباسی بود. ۱ - معرفی اجمالیابودُلامه زند بن جون اسدی کوفی اشجعی، برده‌ای حبشی، از موالی بنی‌اسد و از طایفه بنی نصر بن قعین به شمار می‌رفت. [۴]
ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۰، ص۲۴۳.
نام او را به گونه‌های دیگری هم ذکر کرده‌اند که به نظر می‌رسد تصحیف باشد. پدرش غلام مردی از بنی‌اسد بود که او را آزاد کرده بود.اصلش از کوفه بود و در همان‌جا رشد و نمو یافت. در بغداد سکونت داشت و با جنید نخّاس بسیار مصاحبت داشت. سپس به خلفای عباسی پیوست و تا آغاز خلافت هارون الرشید در قید حیات بود. وی ادیب و شاعری بی‌تکلف، فصیح‌گوی و دارای اشعار کم‌نظیر، کمیاب و شگفت‌آور بود. ۲ - خدمت در دربار خلفازند بن جون اسدی در دستگاه خلفای عباسی از جمله ابوالعباس سفاح (خلافت ۱۳۲-۱۳۶ هـ)، ابوجعفر منصور (خلافت ۱۳۶-۱۵۸ هـ) و مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ هـ) خدمت می‌کرد و از مقربین دربار خلافت محسوب می‌شد و مورد تکریم و لطف ایشان قرار می‌گرفت و هدایای بسیاری از آنها دریافت می‌کرد و در مدح برخی از آنان از جمله منصور عباسی اشعاری نیز سروده است. [۱۸]
ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۸، ص۲۵۱.
۳ - عدم تقید به دینمورخان گفته‌اند که زند بن جون اسدی فردی فاسد، بی‌دین و شرابخوار بود و به احکام دینی عمل نمی‌کرد. برخی نیز او را متهم به کفر و زندقه نموده‌اند. ۴ - تاریخ وفاتزند بن جون اسدی سرانجام به سال ۱۶۱ یا بعد از ۱۷۰ هـ درگذشت. ۵ - آثارزند بن جون اسدی دارای دیوان شعر می‌باشد که به گفته ابن‌ندیم، شامل پنجاه ورق است. [۲۷]
ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۴.
۶ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۲۹]
سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۵۱.
۷ - پانویس۸ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۴۶، برگرفته از مقاله «ابودُلامه زند بن جون اسدی». • عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۸۳. رده‌های این صفحه : ادیبان سده دوم(قمری) | بذله گویان عرب | درگذشتگان سال 161 (قمری) | سخنوران قرن 2 (قمری) | شاعران خلفای عباسی | شاعران قرن دوم | کارگزاران خلفای عباسی | ندیمان خلفای عباسی
|